Десетте најбогати луѓе во светот, вклучувајќи ги Илон Маск и Џеф Безос, заработуваа 1,3 милијарди долари дневно за време на пандемијата „Ковид-19“, додека 160 милиони луѓе западнаа во сиромаштија.
Нееднаквоста во глобалната распределба на богатството придонесува за смрт на 21.000 луѓе дневно, што е еднакво на едно лице на секои четири секунди, се вели во новиот извештај на глобалната невладина организација Оксфам.
Податоците, објавени пред состанокот на агендата во Давос на Светскиот економски форум, покажаа дека иако светските милијардери повеќе од двојно го зголемиле своето богатство за време на пандемијата, недостатокот на пристап до здравствена заштита, родовото насилство, гладот и климатската вонредна состојба придонеле за смрт на милиони луѓе. Бројките се „конзервативна“ проценка, според невладината организација.
Брифингот со наслов „Нееднаквоста убива“ покажува дека во првите две години од пандемијата, десетте најбогати луѓе во светот – меѓу кои се вселенските тркачи Илон Маск и Џеф Безос – колективно го удвоиле своето богатство од 700 милијарди долари на 1,5 трилиони долари, што е 1,3 милијарди долари дневно. Пандемијата создава нов милијардер на секои 26 часа, додека во сиромаштија турка уште 160 милиони луѓе.
Доколку овие десет мажи загубат 99,999 отсто од своето богатство, тие сепак би биле побогати од 99 отсто од сите луѓе во светот и би имале шест пати повеќе богатство од најсиромашните 3,1 милијарди луѓе.
Извештајот доаѓа во време кога Светскиот економски форум треба да ги собере шефовите на држави и влади, меѓународните организации, како и лидерите на бизнисот и граѓанското општество од 17 до 21 јануари. Настанот, кој има за цел да ги обликува политиките околу клучните прашања од глобален интерес, вклучително и правичноста на вакцините и климатските промени, ќе се одржи онлајн оваа година.
Откако започна пандемијата „Ковид-19“, богатството на милијардерите забележа најголем пораст од почетокот на евиденцијата. Еднократниот итен данок од 99 отсто само за тоа дополнително богатство од пандемијата, тврди Оксфам, би можело да плати за да се направат доволно вакцини за светот, а сепак да им остави на милијардерите колективно 8 милијарди долари подобро отколку што беа пред пандемијата.
Додека остатокот од светот изгуби работни места, приходи и најблиски, милијардерите можеа директно да профитираат од 16 трилиони долари што владите ги внесоа во нивните економии за да ја пребродат кризата, според Меѓународниот монетарен фонд (ММФ).
„Го гледаме овој неверојатен пораст каков што досега не сме виделе“, изјави за Макс Лосон, шеф за политика за нееднаквост во Оксфам Интернационал. „Тоа е навистина астрономско, и има директна врска помеѓу тоа и огромната количина на финансиска интервенција на централната банка и владата во економијата. Голем дел од тие пари завршија на берзата и ги зголемија цените на средствата, како резултат на зголемување на богатството на милијардерите“.
Минатата година забележа одреден напредок во оданочувањето на претпријатијата со воведување минимална даночна стапка од 15 отсто за мултинационалните компании, за која се согласија 136 земји. И покрај критиките околу дупките, се сметаше за добар чекор напред, додека дискусиите за оданочување на огромното индивидуално богатство допрва треба да започнат.
Илон Маск, најбогатиот човек на светот кој добил милијарди долари владини субвенции за неговите компании што произведуваат електрични автомобили и соларни панели, платил „вистинска даночна стапка“ од 3,27% помеѓу 2014 и 2018 година.
„Во контекст на ова огромно зголемување на Ковид во нивното богатство, има причини да се бара тие да бидат праведно оданочени“, рече Лосон.
Истражувачите од Универзитетот во Калифорнија, Беркли и Универзитетот во Копенхаген процениле дека затајувањето на корпоративните даноци ги остава владите ширум светот со недостиг од приходи од 200 милијарди долари, што е повеќе од двапати повеќе од годишните 100 милијарди долари што богатите земји ветија, но не успеаја да ги исполнат, на ниско ниво. – и земјите со среден приход во климатските финансии за ублажување и адаптација.
Тие земји, исто така, трупаа долгови како резултат на пандемијата, што го отежнува насочувањето на ресурсите за да се одвратат од најлошите ефекти од климатската вонредна состојба за која сносат мала историска одговорност.
Според податоците на Оксфам, 85% од 107-те заеми за Ковид-19 дадени од ММФ ќе туркаат 73 земји кон штедење откако ќе заврши кризата. Две третини од сите земји со низок и понизок среден приход веќе ги намалија буџетите за образование од почетокот на пандемијата.
Пандемијата, исто така, го уназади проценетото време што ќе биде потребно за да се постигне родова еднаквост за повеќе од една генерација, од 99,5 на 135,6 години. Жените колективно изгубија 800 милијарди долари заработка во 2020 година, губејќи ги своите работни места со поголема стапка од мажите поради тоа што се преоптоварени со неплатена работа за нега, но и со поголема веројатност да бидат во несигурна работа.
Пандемијата го влоши родовото насилство, за кое се предвидува дека ќе се зголеми во просек за околу 20% за време на периодите на заклучување.
Според ОН, ставањето крај на родовото насилство во 132 приоритетни земји до 2030 година преку програми за превенција и одговор ќе чини 42 милијарди долари.
Неколку студии укажаа дека пандемијата најтешко ги погоди жените, малцинствата и расните групи.
Црните луѓе во Бразил имаат 1,5 пати поголема веројатност да умрат од Ковид-19 отколку белите луѓе. Во САД, 3,4 милиони Црноамериканци би биле живи денес доколку нивниот животен век е ист како оној на белите луѓе.
Процентот на луѓе со Ковид-19 кои умираат од вирусот во земјите во развој е приближно двапати отколку во богатите земји.
„Недостигот на здравствена заштита, недостатокот на пристојни работни места, недостатокот на станови, недостатокот на безбедност, е форма на насилство.И тоа се случува поради ужасната распределба на ресурсите“, рече Лосон.