Неколку истакнати Руси и денес ги туркаат сеќавањата на Советскиот Сојуз во обид да ја водат земјата кон стабилност и глобално влијание.
Рускиот претседател Владимир Путин, откако дојде на власт, неколку пати ја повика меѓународната заедница да ја пофали улогата на Советскиот Сојуз во поразот на нацистичка Германија и да ја признае цената што ја платија Русите. Сметајќи ја победата на Советскиот Сојуз над Хитлерова Германија како извор на национална гордост, многумина во Русија сè уште го слават ова прашање исто како Путин.
СССР (Сојуз на советски социјалистички републики) беше формиран по руската граѓанска војна и беше првата комунистичка држава во светот – и преживеа од 1922 година до нејзиниот распад во 1991 година. Советскиот Сојуз беше еднопартиска држава управувана од Комунистичката партија на Советски Сојуз.
Советскиот Сојуз беше амбициозна држава со авантуристичка и експанзионистичка надворешна политика која не се оддалечуваше од наметнување и мека и тврда моќ.
Во есејот со наслов „Вистинските лекции од 75-годишнината од Втората светска војна“, Путин зборуваше за потребата да се потсетиме на „епската“ и „уништувачката победа над нацизмот“ како резултат на Советскиот Сојуз. Советската решителност за нацистите „го спаси целиот свет“, се пофали Путин додека ги критикуваше западните сили дека заборавиле на историскиот долг.
Но, ова не е извонредна реторика меѓу руските политичари. Во 2011 година, поранешниот руски претседател Медведев, за време на прес-конференцијата со премиерот Путин во Кремљ, ја изигра советската носталгија, навестувајќи дека новата Евроазиска унија што Москва сака да ја создаде ќе се изгради на најдобрите вредности на Советскиот Сојуз.
Во изминатите неколку години, рускиот експанзионизам беше посведочен во Украина, Сирија, Либија и други делови од Африка, потсетувајќи се на времето на Советскиот Сојуз.
Оттука се поставува прашањето, што се сменило, а што останува исто?
Според експертот за Евроазија од Москва, Есреф Јалинкиликли, Путин и руската елита имаат многу повеќе заедничко отколку што може да се мисли.
„Русија сè уште се обидува да го зачува советското наследство преку стратегијата „блиску во странство“ и се обидува да го замени национализмот во услови на недостаток на комунистичка смисла бидејќи „генерацијата Z“ треба да биде убедена со нешто што треба да се консолидира.
„Сè уште се слави 8-9 мај, датумот кога Советскиот Сојуз влезе во Берлин, сите овие прашања Путин ги искористи за да изгради идентитет со цел да се одржи денешната националистичка Русија“, изјави Јалинкиликли.
Денес Русија ужива БДП од 1,7 трилиони долари економија.
Јалинкиликли вели дека Русија „има таков економски потенцијал“, но и „се соочува со заканата од олигархот бидејќи Путин им ја предаде економската моќ“.
„Ако Москва не може да ја реши својата неправда за приходите, Русија многу добро знае дека нема да успее да стане голема сила. Процесот на постсоветска транзиција е сè уште тука за земјата“.
Самуел Рамани, учител по политика и меѓународни односи на Универзитетот во Оксфорд, вели дека „Русија продолжува да има патерналистички став кон другите поранешни советски републики“, што води до редовно укинување на нивниот суверенитет.
Рамани верува дека руската јавност останува цврсто носталгична за советското владеење и сите напори за повторно заземање на територијата што ја држеше СССР, како што е анексијата на Крим и упадите во Донбас, создаваат голема јавна поддршка.
Партнерствата од советската ера со земји, како што се Индија, Египет и Сирија ги обликуваат сегашните односи на земјата.
„Постојаната потрага на Русија за признавање како голема сила и напорите да го оспори меѓународниот правен поредок во кој доминира Западот, исто така, произлегуваат од носталгијата за статусот на советската суперсила“, изјави Рамани.
Исто така, во Русија постои релативно вообичаен наратив дека СССР претставувал период на стабилност во споредба со хаосот што настанал пред и веднаш потоа. Како и повеќето национални наративи, Русија е селективна во тоа што, на пример, ја прикрива советската окупација на дел од Полска во 1939 година заедно со нацистите.
Јуан Лосон, соработник на Институтот за кралски Обединети услуги (RUSI), вели „Путин го искористи тој наратив за да се прикаже себеси како извор на стабилност во нестабилен свет“.
„Понатаму, тој сугерира дека тој е единствениот лидер кој може да се спротивстави на напорите на Западот намерно да ја дестабилизира Русија и да ја одржува слаба. Оваа слабост е во контраст со силата на советскиот период“, изјави Лосон.
Лосон гледа сличности меѓу СССР, но вели дека постои изразена разлика во тоа што постои изразен недостаток на поддршка од сателитски држави и отсуство на јасна централна идеологија.
„Првото се рефлектира во напорите на Русија да ги дестабилизира своите источноевропски соседи. Последново се рефлектира во нејзините информативни кампањи кои се помалку за тоа колку е голема Русија, а повеќе за проблемите со нејзините противници“, вели Лосон.
Според Лосон, сличностите може да се видат „во алатките и техниките, но дигиталната револуција го промени начинот на кој тие се распоредени и потенцијалното влијание“ и „поглобално, се чини дека има пристап „непријателот на мојот непријател е мој пријател“ и ќе работи со секој кој им се спротивставува на САД и на Западот“.
Руските лидери ја нагласуваат желбата Русија да биде сфатена сериозно како меѓународен играч.
Нејзината огромна големина и природни ресурси значат дека има потенцијал да биде економска сила, а сепак тоа „во голема мера се троши преку корупција и богатство што се акумулира кај неколку“, вели Лосон.
„Во меѓународната политика, се чини дека главниот пристап е да се дејствува како расипувач на САД и нивните сојузници. Тешко е да се видат многу држави кои се стремат кон партнерство со Русија и тоа ги ограничува нејзините аспирации. Овде, наследството на Советскиот Сојуз како партнер на глобалниот југ има потенцијал да се развива понатаму и надвор од воениот домен типичен со активностите на Вагнер групата“.
Според Јалинкиликли, сегашниот став што Русија го зазеде против Западот се заснова на „воено-реализам“, а внатре во земјата Москва се соочува со „холандската болест“ што значи причинско-последична врска помеѓу зголемувањето на економскиот развој на одреден сектор и пад во другите сектори.
„Речиси 60 отсто од извозот на енергија на Русија се потпира на јаглеводороди и земјата се обидува да управува со својата економија преку енергетски ориентиран извоз“, објаснува Јалинкиликли.
„Национализмот што Путин сака да го создаде внатре во Русија сам си наштетува. За да ги реши финансиските проблеми и да ја редизајнира структурата на економијата, на Русија и требаат најмалку 20-30 години и мора да биде внимателна со Кина“.
Јалинкиликли вели дека Русија сè уште нема слободна пазарна економија и имот, проблемите поврзани со инвестициите сè уште се главните прашања на масата, иако Путин успеа да ја направи Русија триесетта најдобра земја за инвестиции.
„Доколку Русија не се фокусира на својата економска реалност, ќе загуби во однос на војската бидејќи нејзиниот народ се соочува со глад и сиромаштија“.