Колку ќе трае пандемијата? Никој не знае. Бројот на заразени со коронавирус опаѓа, но погрешно е да се мисли дека пандемијата е завршена, велат експертите.
Неодамнешниот пад на бројот на случаи значи дека најверојатно ќе започне пандемски период кој може да се опише како „задржување“ на вирусот, но „тоа не е исто како и крајот на пандемијата“, напиша д-р Ерик Топол, професор по молекуларна медицина на Институтот за истражување на Стрипс во Сан Диего.
„Кога државниците велат дека само треба да продолжиме да живееме со вирусот и да ги укинеме сите ограничувања, луѓето за жал тоа го толкуваат како знак дека пандемијата е завршена – засекогаш“, рече Топол, додавајќи дека таквото размислување е само фантазија, бидејќи е можно да се бори со вирусот со месеци и години што доаѓаат.
Што нè учи историјата
Неодамнешната историја ни покажа дека пандемијата може да трае неколку години.
Пандемијата на шпанскиот грип од 1918 година траеше три години, а нејзиниот четврти бран во 1920 година беше посмртоносен за некои американски градови од попознатиот втор бран во 1918 година, напиша Џон Бери, автор на Големата инфлуенца: Приказната за најсмртоносната пандемија во историјата.
Научниците неодамна почнаа да ја проучуваат пандемијата на руски грип од 1889 година за да најдат индиции за тоа како може да се развие сегашната пандемија на Ковид бидејќи се сомневаат дека е предизвикана од коронавирус, а не од вирус на грип.
Има сличности меѓу овие две пандемии. Руската пандемија првпат се појави во пролетта 1889 година во денешен Узбекистан. Се рашири низ светот во три бранови во текот на три години, изјави епидемиологот д-р Џорџ Радерфорд од Универзитетот во Калифорнија, Сан Франциско.
Грипот е специфичен по тоа што најтешко ги погодува многу млади и стари луѓе, додека рускиот грип „ги погоди само старите“, додаде Радерфорд. Интересно е тоа што симптомите специфични за пандемијата од 1889 година беа губење на чувството за мирис и вкус, како кај Ковид-19.
Сеопфатен извештај на научникот Харалд Брусов, објавен минатиот март во списанието Microbial Biotechnology, наведува дека е веројатно периодот на зголемени смртни случаи поврзани со Ковид-19 да трае подолго од пет години.
Пандемијата од 1889 година во Англија и Велс пристигна една година подоцна и до 1892 година предизвика голем број смртни случаи. Во текот на следните две години, бројот на смртни случаи опадна, но „сè уште беше значително поголем отколку пред пандемијата“.
„Од овие податоци може да се види дека оваа пандемија, која е слична на пандемијата на Ковид, траела пет години, што значи дека Ковидот би можел да не измачува и по 2022 година доколку кампањите за вакцинација не го променат природниот тек на вирусот. Брусов напиша дека „сè уште не е јасно дали текот на настаните на оваа пандемија ќе биде сличен на оној од пред 140 години“.
„Важно е да се споменат многуте разлики помеѓу пандемијата на руски грип и пандемијата Ковид-19. Маските се користеа за време на руската пандемија, карантинските мерки беа ретки и вакцините немаше.
Подготвени за најлошото сценарио
„Сè уште постои можност вирусот да мутира, да стане поопасен и да го заобиколи имунитетот создаден од вакцините и болестите“, рече Топол.
Затоа е важно да се подготвиме за најлошото сценарио, треба да следиме нови скокови на бројот на заразени, да го следиме вирусот во отпадните води, да ги подобриме системите за вентилација и да создадеме вакцина за сите варијанти на вирусот, напиша Топол.
Поради можните нови варијанти, клучно е да се продолжи со вакцинацијата за да се спречи појавата на нови, мутирани варијанти.
„Имаме милијарди невакцинирани луѓе во светот кои немаат заштита од претходни инфекции“, рече Топол. „Кога вирусот не е контролиран, како што е случајот сега, шансите за зголемување на нови варијанти се зголемуваат“, додава тој.
Експертите сè уште го проучуваат BA.2, подтип на омикронската варијанта.
BA.2 веројатно полесно се пренесува од главниот подтип BA.1 и има извештаи дека предизвикува потешки симптоми, тврди Радерфорд. Но, BA.2 е одговорен за релативно мал процент на случаи во светот.
„Во моментов, не изгледа дека BA.2 ќе прерасне во голема закана, но не треба да бидеме изненадени ако во наредните месеци се појави нова варијанта која ќе го заслужи своето грчко писмо“, напиша Топол.