Осум години по бруталното владино задушување на демонстрантите што доведе до соборување на прорускиот претседател, поранешните демонстранти на Евромајдан сметаат дека курсот на Украина во западната орбита е неповратен.
Кога во февруари 2014 година беше започнато масовно задушување против антивладините протести, Олена Халушка беше меѓу стотиците илјади Украинци кои излегоа на улиците.
Сега 32-годишна жена работеше за опозициската политичарка Лесија Оробец, кога првпат избувнаа протести во ноември 2013 година против одлуката на тогашниот претседател Виктор Јанукович да се откаже од потпишувањето на Договорот за асоцијација со Европската унија, според кој бившата советска земја воспостави поблиски политичко-економски односи со блокот и се оддалечува од Русија.
„Следниот ден видовме дека протестот беше многу насилно растурен од страна на полицијата за немири“, изјави Халушка за TRT World, „и тоа беше точката од која нема враќање за украинското општество“.
Насилниот одговор на протестите само поттикна повеќе да се приклучат. Ослободувањето на затворените демонстранти набрзо се претвори во едно од главните барања на плоштадот. Халушка беше активно вклучена во пронаоѓањето на демонстрантите кои беа затворени без судење, учествуваше во нивните судски сослушувања благодарение на парламентарните привилегии на Оробет, објавувајќи ги нивните случаи и имиња на меѓународните медиуми и организирајќи посети.
„Ги користевме сите достапни канали за да се осигураме дека никој не е заборавен и дека секој исчезнат [е биде пронајден здрав и здрав“, додава таа.
Неколкуте закони против протести донесени во средината на јануари само го влошија насилството на улиците, бидејќи некои коментатори во тоа време останаа загрижени за зголеменото присуство на ултра-националистички групи меѓу демонстрантите. Насилството достигна врв во средината на февруари, кога повеќе од 100 демонстранти беа убиени на плоштадот Мајдан во Киев, многу од нив од снајперисти. На 19 февруари 2014 година, независниот дневен весник Ден насловуваше со стих од украинскиот поет Васил Симоненко: „Нема повеќе место за гробови на гробиштата на убиените илузии“.
Тие настани на крајот доведоа до бегство на Јанукович од Украина и радикална промена на курсот за земјата во она што демонстрантите го нарекоа „револуција на достоинството“.
Олександра Устинова, која сега е пратеник на централно-десничарската, проевропска партија Холос, се сеќава дека земала одмор од работа во американска компанија за да волонтира на протестите на централниот плоштад на независноста во Киев, работејќи со медиумите и странските новинари.
„Најстрашниот дел беше гледањето на телевизија“, се сеќава таа. „Кога седите таму и го гледате, секоја минута луѓето трчаат, плачат, луѓето се повредени и убиени“.
„Разбирам дека звучи смешно, но бев помирна на Мајдан отколку надвор“, додава Устинова.
„Ако прашате многу Украинци, тие ќе ви кажат дека повеќе би сакале Мајдан никогаш да не се случи, бидејќи тие го поврзуваат со последователната агресија на Русија“, изјави Питер Залмаев, директор на Иницијативата за демократија на Евроазија (ЕДИ) за TRT World.
„Исто така, многу Украинци би рекле дека вредеше цената, дека Мајдан и агресијата што резултираше и војната што се случува го подигнаа профилот на украинската култура, нејзиниот карактеристичен национален идентитет на ниво што веројатно не би било возможно без оваа агресија“, додаде тој.
Руската инвазија на Крим подоцна истата година, како и заземањето на регионите Доњецк и Луганск, област позната како Донбас, од страна на сепаратистите поддржани од Русија, дополнително ги отуѓи Украинците од Русија.
„Путин ги оттурна Украинците со генерации што доаѓаат“, вели Залмаев.
Во тековната војна во Донбас се проценува дека загинале 14.000 луѓе, вклучително и цивили и воен персонал.
Неколку анкети, вклучително и оние спроведени од Фондацијата за демократска иницијатива (ДИФ) укажуваат на зголемена поддршка за можниот пристап на Украина во НАТО и ЕУ во последната деценија. За Халушка и поддржувачите на Мајдан, протестите се однесуваа на она што тие го гледаат како неповратно оддалечување од Русија во име на „европските вредности“.
„За нас тоа беа достоинство, владеење на правото, пазарна економија, почитување на човековите права, нулта толеранција за корупција“, вели Халушка, која сега работи за Центарот за борба против корупцијата (ANTAC), реформска невладина организација во Украина која го вбројува американскиот политиколог и поборник за слободниот пазар Френсис Фукујама меѓу членовите на одборот.
Русија собра околу 150.000 војници во близина на украинските граници, сега ја опкружува земјата од три страни додека продолжуваат преговорите со САД и Европа. Во последните денови, Владимир Путин најави делумно повлекување на некои од своите војници, но тоа беше дочекано со скептицизам од страна на западните лидери, при што американскиот државен секретар Антони Блинкен рече дека немало „никакво значајно повлекување“, а сателитските снимки се чини дека се во спротивност со руските побарувања.
„Навистина ни треба Западот да преземе решителна акција додека сè уште постои овој мал прозорец на можности за да се спречи агресија, бидејќи спречувањето војна е обично поевтино и многу полесно отколку запирање на војната“, вели Халушка, чија невладина организација води кампања за санкции насочени кон руските олигарси. и нивните средства во западните земји.
„Ние ги имаме НАТО и ЕУ запишани во уставот“, вели Устинова, осврнувајќи се на одлуката на Украина да ја внесе својата волја за приклучување кон западниот блок во нејзиниот устав во 2019 година. „Ние не го менуваме тоа само затоа што вие донесете двапати многу оружје до нашата граница“.