Руските олигарси со години ги чуваат своите незаконски стекнати пари во странство, во лажни фирми за да им биде тешко да се најдат, пишува Би-Би-Си. Но, многу земји сега го прават токму тоа – бараат руски пари. Според американскиот тинк-тенк Atlantic Council, Русите располагаат со околу една милијарда долари, т.н црни пари скриени во странство.
Во извештајот за 2020 година се проценува дека четвртина од таа сума е контролирана од рускиот претседател Владимир Путин и неговите блиски соработници познати како олигарси.
„Кремљ може да ги искористи парите за шпионажа, тероризам, поткуп, политички манипулации, дезинформации и многу други цели“, се вели во извештајот.
Друг американски тинк-тенк, National Endowment for Democracy, чии извештаи ги пренесува Би-Би-Си, рече дека Путин ги охрабрил блиските соработници „да крадат од државните буџети, да изнудат пари од приватни компании, па дури и да водат запленување профитабилни компании“.
На овој начин, велат тие, олигарсите натрупале богатство од десетици милијарди долари.
„Москва на мед“
Британскиот медиум потсетува дека руските опозициски лидери Борис Немцов и Владимир Милов тврделе дека во периодот од 2004 до 2007 година на пријателите на Путин од нафтениот гигант Газпром биле префрлени 60 милијарди долари. Документите „Пандора“, објавени од Меѓународниот конзорциум на истражувачки новинари, забележуваат дека луѓето блиски до Путин станале многу богати и би можеле да му помогнат да го пренесе богатството.
Би-Би-Си понатаму пишува дека голем дел од парите завршиле на Кипар, каде што биле привлечени од поволните даноци. Островот дури стана познат како Москва на мед. Според Атлантскиот совет, 36 милијарди долари руски пари отишле таму во 2013 година.
Голем дел од тоа дојде преку лажни компании кои се користат за прикривање на вистинските сопственици. Истата година, Меѓународниот монетарен фонд го убеди Кипар да затвори десетици илјади банкарски сметки што ги чуваат лажни компании.
Перење на пари
Чести дестинации се Британските Девствени Острови и Кајманските Острови, каде што, според Global Witness, во 2018 година руските олигарси имале приближно 45,5 милијарди долари. Транспаренси интернешнал, од друга страна, тврди дека најмалку 2 милијарди долари руски граѓани поврзани со Кремљ или обвинети за финансиски криминал се наоѓаат во Обединетото Кралство.
Покрај тоа, обемот на руското перење пари е опишан во извештајот на проектот за организиран криминал и корупција од 2014 година, во кој се наведува дека помеѓу 2011 и 2014 година, 19 руски банки испрале 20,8 милијарди долари до 5.140 компании во 96 земји.
„Олигарсите ги ангажираат најдобрите адвокати, банкари, лобисти…“
Така, вообичаениот начин да се сокријат парите е преку лажни компании. „Олигарсите ги ангажираат најдобрите адвокати, ревизори, банкари и лобисти за да имаат правни средства да ги прикријат и перат нивните пари“, соопшти Атлантскиот совет. Во 2016 година, меѓународен конзорциум на истражувачки новинари ги објави Панамските документи, покажувајќи дека само една компанија основала 2.071 лажни компании за богатите Руси.
Откако започна руската инвазија на Украина пред повеќе од еден месец, голем број земји започнаа мерки за пронаоѓање руски пари. Меѓу другото, неколку го замрзнаа имотот доколку постои сомневање дека стекнувањето се случило преку криминални средства, додека, на пример, Малта ја укина опцијата за златни пасоши што им дозволуваа на олигарсите да купуваат државјанство.