На 19 јануари, 16-годишен ученик колабирал откако истрчал два круга за време на загревање во училишната сала во градот Копеиск, во руската област Челјабинск. Тројца лекари, кои тогаш биле присутни во училиштето, безуспешно се обиделе да го оживеат.
„Три пати мислевме дека се е во ред. Три пати рековме: „Фала му на Бога, фала му на Бога“. Но, за жал, не. Почна да дише сам само неколку секунди, а потоа повторно му исчезна здивот и срцето му запре“, изјави за НТВ Људмила Ердакова, в.д. директор на училиштето.
Момчето не преживеало, иако училиштето имало пристап до сите достапни медицински установи за справување со вакви итни случаи. Ердакова рече дека лекарскиот преглед минатата година утврдил дека тинејџерот нема здравствени проблеми. Неговата мајка исто така рече дека нејзиниот син е здрав — без проблеми со срцето или други болести.
Наредена е официјална истрага за да се утврдат причините за неговата смрт.
Истиот ден, ученик од прво одделение остана со смрзнатини од прв степен на двете раце откако го натераа да стои надвор 40 минути – во екот на руската зима – за време на часот по физичко во селото Садовоје, во близина на Екатеринбург.
Ученикот ги заборавил белезниците, но инструкторите очигледно не виделе ништо лошо. Додека цело одделение скијаше, „тој си играше“, рече наставникот по физичко образование.
Овие два случајни инциденти го вратија центарот на вниманието на едно од најголемите јавни прашања во Русија – повредата и смртта на голем број ученици за време на часовите по физичко образование секоја година.
Официјалните лица и наставниците ги обвинуваат законите за приватност кои ги спречуваат раководствата на училиштата да знаат за здравствените состојби на учениците. Родителите, пак, за трагичните инциденти ја обвинуваат наводната рамнодушност на наставниците и задоцнетата или неквалитетна медицинска помош.
Инцидентот во Садовоје, како и другите такви случаи, предизвика игра на обвинувања меѓу родителите и училишните власти. Мајката на момчето беше цитирана од најтиражниот дневен весник „Московски комсомолец“, како вели дека нејзиниот син Гриша дошол дома плачејќи со рацете отечени, виолетови и покриени со црвени дамки.
Дури и кога обвинителството започна истрага за инцидентот, одделенската наставничка на момчето рече дека за неговите повреди дознала само од објавите на социјалните мрежи, а не од неговите родители. Директорката на училиштето Галина Городецја ја бранеше наставничката по физичко образование како „способна учителка“.
Во случај во 2016 година, 10-годишната ученичка, Катја, наводно била натерана да седне откако претрпела повреди на ‘рбетот за време на часот по физичко во Екатеринбург.
Бабата на Катја, Светлана Глинских, напиша писмо до „Росискаја газета“, државен весник, за да го раскаже редоследот на настаните.
„Катја падна и почна да се гуши од силни болки во грбот. Наставникот по физичко образование дојде откако го повикаа соучениците на Катја. Ја зеде Катја, ја однесе во празна училница и ја седна на стол. И со симптоми на повреда на ‘рбетот, строго е забрането да се седи. Требаше да го стави детето на грб. А учителот, требаше да го знае тоа!“
Според Светлана, нејзината внука чекала повеќе од час и половина за соодветна медицинска помош. Лекарите во болницата и дијагностицирале „компресивна фрактура на рбетот на три места. Девојчето со недели било во кревет, а потоа имала рехабилитација за да се врати во нормален живот.
Но, наместо извинување, родителите и бабата на ученичката наводно биле обвинети од директорот на училиштето и наставниците дека не се грижат правилно за детето.
„Росискаја газета“ истакна дека овој инцидент е „карбонска копија“ на минатите инциденти.
Во текот на изминатата деценија, многу ученици или беа повредени или загинаа во руските училишта. Но, официјалните податоци од претходните периоди е тешко да се најдат. Во 2016 година, во официјален извештај беше откриено дека најмалку 211 ученици загинале на часовите по физичко. И повеќето од овие смртни случаи се припишуваат на хронични болести, а не на несреќи.
Според извештајот поднесен од Олга Василиева, тогашната министерка за образование и наука на Руската Федерација, во сите случаи ниту наставниците ниту тренерите не знаеле за вистинската состојба на здравјето на децата и затоа не можеле да им обезбедат ефикасна помош.
Василиева, исто така, рече дека, генерално, трагичната ситуација се должи на заштитата на личните податоци – во образовните институции нема медицински досиеја на студенти или пристап до нив. Поради ова, наставниците не знаат дали детето е болно и затоа не се свесни што може да биде закана за нивниот живот.
– Меѓутоа, во многу случаи, сериозните болести кај учениците биле откриени дури по нивната смрт. Тоа е затоа што учениците не се подложени на редовни здравствени прегледи, вели Евгениј Тимаков, главен лекар во Московскиот медицински центар.
Тој рече дека медицинските центри и училиштата не се координираат за здравствените проблеми на учениците. Тој, исто така, наведува дека „медицинските сестри и лекарите кои вршеле медицински прегледи на ученици биле отстранети од училиштата, додавајќи дека „со тоа се намалил буџетот, но децата останале без надзор.
Според новинарот Емил Алиев, кој интензивно ги проучувал смртните случаи во образовните институции, ниту едно од децата не е осигурано од несреќи, а тие можат да се случат не само во теретана, туку и на часови по географија, литература или математика. Меѓутоа, „почесто, самата тема што треба да го зајакне здравјето на детето, станува погубна за нив“, рече Алиев.
Студијата од 2017 година на научниците од Државниот технички универзитет Самара, насловена како „Проблеми со ненадејна смрт на ученици и студенти за време на физичко образование и спорт“, има две главни причини за такви смртни случаи: срцеви заболувања и повреди добиени во училницата.
Во извештајот се вели дека случаите на „срцето“ се почести и дека тие се поделени во два вида. Првиот е потрес на мозокот, што е ненадејно нарушување на отчукувањата на срцето поради удар во градниот кош, како што е пад или удар со топка. Вториот е ненадејно оштетување на миокардот (главниот срцев мускул) поради веќе постоечки срцеви проблеми, дури и ако тие не биле претходно идентификувани.
Во март 2020 година, 14-годишна девојка од Тјумен доживеа мозочен удар за време на тренингот за танцување и падна во кома. Тинејџерката престанала да ја чувствува десната рака и не можела да зборува со учителката. Сепак, помошта беше дадена навремено и професионално.
Но, на крајот на декември слична приказна во Братск, во регионот Иркутск, заврши со трагедија. Од мозочен удар почина и 14-годишна ученичка откако половина месец беше во кома.
Мајката на починатата рече дека причина за смртта е доцното пристигнување на Брзата помош и отсуството на неврохирург во градската детска болница, поради што краниотомијата е направена само еден ден подоцна.
Во тоа време, диспечерката на брзата помош долго време одбиваше да го прифати повикот, коментирајќи ги симптомите наведени од мајката: „Таа е бремена или под дрога“.
Официјалните лица рекоа дека она што се случи со девојчето е „редок случај во медицината“, но инсистираа на тоа дека е испратена првата достапна брза помош и дека „експертите од Иркутск тогаш ја следеа состојбата на девојчето“.
Пред неколку години Министерството за здравство извести дека во Русија речиси и да нема останати здрави средношколци.
Како главна причина за опаѓањето на здравјето на учениците, особено стресот поради испитите, се наведува и огромниот обем на задачи.
Низ годините, училишните испити станаа навистина сериозен тест за здравјето на учениците и секоја година пристигнуваат трагични вести за време на државниот испит. Во 2021 година, млад човек изврши самоубиство во Москва откако падна на испит по хемија. Пред три години девојка од регионот Тамбов си го одзеде животот поради испит по математика.
Во 2018 година, за студент од Северна Осетија, испитот заврши во кома, а во 2019 година во Чебоксари, девојче со вродена срцева болест почина на испит.
И уште колку матуранти се разболуваат на испити, но, за среќа, не завршуваат со фатален крај? На пример, во 2020 година, во процесот на пишување на нивните дипломски трудови, неколку ученици од Пенза „дремеа“: немаше климатизери во просторијата за полагање. Слична ситуација беше забележана во Курск и во други градови.
Вештачки се мамат сегашните ученици, смета дури и провладиниот Царград. „Децата се под притисок – „неопходно е да се помине!“ Од утро до вечер тензијата расте“, вели Олга Матвиевскаја, виш психотерапевт.
Друга причина за зголемената вознемиреност кај учениците е што испитот се полага во рамките на бездушен систем.
Според новинарот Алиев, здравствените проблеми на децата и задоцнетата или неквалитетна медицинска нега се главните причини за смртните случаи во училиштата денес.
„Сепак, невозможно е да се ограничи кругот на одговорните за овие трагедии. Има комбинација на фактори кои, на прв поглед, не изгледаат премногу значајни: бројот на часови, наставната програма, документацијата. Сето ова влијае на состојбата на детето, во различен степен“, вели Алиев.